ललितपुर, १० भदाैं । इलाम जिल्लास्थित सन्दकपुर गाउँपालिकाले नेपालमा आदिवासी अधिकारका क्षेत्रमा ऐतिहासिक प्रगति गर्दै थेवे लिम्बू समुदायको परम्परागत वन शासन प्रणालीलाई कानूनी मान्यता दिएको घोषणा गरेको छ। यससम्बन्धी स्थानीय कानून २०२५ जनवरी २३ मा गाउँसभाको १६औँ अधिवेशनले पारित गरेको थियो भने २०२५ अगस्ट २४ मा आधिकारिक रूपमा प्रकाशित गरिएको हो ।
लाहुर्निपले जनाए अनुसार यस कानूनी कदमले थेवे लिम्बू आदिवासी समुदायको किपट वन, जैविक विविधता, भूमि र पवित्र स्थलमाथिको पुर्ख्यौली स्वामित्व र संरक्षण अधिकारलाई औपचारिक रूपमा मान्यता दिएको छ। पुस्तौँदेखि मुन्धुममा आधारित सांस्कृतिक, आध्यात्मिक र वातावरणीय ज्ञानमार्फत संरक्षण गर्दै आएका यी क्षेत्रहरूलाई अब कानूनी ढाँचा भित्र सुरक्षित गरिएको छ।
कानूनले तुम्याहाङ परिषद् (Tumyahhang Council) — लिम्बू समुदायको परम्परागत स्वशासकीय संस्थालाई कानूनी अधिकार प्रदान गरेको छ। यस परिषद् अब करिब ९८० हेक्टर वन र जैविक विविधताको व्यवस्थापन र संरक्षणको सम्पूर्ण अधिकारसहित आफ्नो भूभागमा हुने कुनै पनि निर्णयका लागि पूर्वजानकारीसहितको स्वतन्त्र र पूर्वसहमति (Free, Prior, and Informed Consent – FPIC) दिने वा अस्वीकार गर्ने कानूनी अधिकार प्राप्त गर्दछ।
यो ऐतिहासिक कानून नेपालको संविधान, अन्तर्राष्ट्रिय श्रम सङ्गठन (ILO) महासन्धि नं. १६९, आदिवासी जनजातिको अधिकारसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्र संघीय घोषणा (UNDRIP) लगायतका अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड तथा यी मापदण्ड कार्यान्वयन गर्नुपर्ने सर्वोच्च अदालतको आदेशसँग समेत मेल खाने गरी तयार गरिएको हो। यसले औपनिवेशिक शैलीको संरक्षण प्रणालीलाई चुनौती दिँदै आदिवासी स्वायत्तता र सार्वभौमिकतामा बल पुर्याएको छ।
यो कानूनी प्रक्रिया तयार पार्न लाहुर्निप (LAHURNIP)ले कानूनी र प्राविधिक सहयोग प्रदान गरेको थियो । यसले नेपालको संविधान, कानूनी संरचना र आदिवासी कानूनी सिद्धान्तलाई आधार मानेर ऐतिहासिक मस्यौदा तयार गरेको हो।
पाँचथर । हिलिहाङ गाउँपालिकास्थित ऐतिहासिक हिलिहाङ दरबार परिसरमा आगामी कार्तिक तीन गते हिलिहाङ साहित्य महोत्सव हुने भएको छ | कार्यक्रम आयोजकका अनुसार महोत्सवमा कार्यपत्र प्रस्तुती, अतिथि कवि एवम् हिलिहाङ गाउँपालिकाका स्रष्टाहरुको रचना वाचन र ख्यातीप्राप्त...
दमक, १ कार्तिक । बैङ्क केवल मुद्रा राख्ने थलाे मात्र नभएर अर्थतन्त्रको मुख्य अङ्ग हाे । नेपालमा बैङ्क खुलेको ८८ बर्ष पुगेको छ । राणाकालीन अबस्था देखि वर्तमान समय सम्मका नेपालको बैङ्ककाे इतिहास समेटिएको पुस्तक...
ललितपुर, ३० असोज । नेपालले आईसीसी टी–२० विश्वकप एसिया तथा इस्ट एसिया पेसिफिक छनोटको उपाधि जितेको छ । शुक्रबारको अन्तिम खेलमा सामोआलाई १२४ रनले हराउँदै नेपालले समूह चरणदेखि सुपर सिक्सका सबै खेल जितेर च्याम्पियन बनेको...
ललितपुर/पछिल्लो समय दर्शक स्रोताहरुको मनमा बस्न सफल उम्दा गायक केहेर सिंह लिम्बू र सुमधुर आवाजकी धनी गायिका गंगा फियाकको आवाजमा सजिएको विल्कुलै नयाँ गित ‘भेटै भयो वैसमा सार्वजनिक गरिएको छ । यासेली योङहाङको शव्द तथा...
प्रकाशक:
माङ्गेन्ना पब्लिकेशन एण्ड मिडिया प्रा.लि.
प्रदेश न १ , दमक–१, झापा
सूचना विभाग द.नं. २१४६/०७७-७८
कम्पनी दर्ता नं. २४५४५३/०७७-०७८
प्रेस काउन्सिल दर्ता नं. २३१४/०७७-०७